(10 Δεκέμβρη 1920 - 23 Απρίλη 1998)
Σαν σήμερα,23 Απριλίου του 1998, η Κρητική Γη δέχτηκε στην αγκαλιά της , το Μεγάλο Δάσκαλο της Κρητικής Μουσικής ,που τίμησε επάξια την λύρα του και την παράδοσή μας αφήνοντας πίσω του μια εποχή που σφραγίστηκε με το Δοξάρι του.
Ο Θανάσης Σκορδαλός, υπηρέτησε για πάνω από 65 χρόνια την Κρητική μουσική και ξεκίνησε το ταξίδι για την Αιωνιότητα, σε ηλικία 78 ετών.
Χαρακτηριστική είναι η παρακάτω μαντινάδα του Χ. Παπαδάκη με αφορμή το θάνατό του:
Ο Θανάσης Σκορδαλός, υπηρέτησε για πάνω από 65 χρόνια την Κρητική μουσική και ξεκίνησε το ταξίδι για την Αιωνιότητα, σε ηλικία 78 ετών.
Χαρακτηριστική είναι η παρακάτω μαντινάδα του Χ. Παπαδάκη με αφορμή το θάνατό του:
Στο θάνατό σου βρόντηξε και σείστηκε η Κρήτη,
Θεωρείται ο Δάσκαλος της Κρητικής μουσικής και μαζί με τον ομότεχνό του τον Κώστα Μουντάκη, ήταν οι κορυφαίοι δασκάλοι της Κρητικής λύρας μας.
Ο Ross Daly μεταξύ άλλων είχε πει για το Θανάση Σκορδαλό:
«Το Σκορδαλό τον τιμούσαν ιδιαίτερα οι καλοί χορευτές εξαιτίας της ακριβούς ρυθμικής φρασεολογίας του, που έδενε απόλυτα με τους αυτοσχεδιασμούς τους, καθώς και για τη μοναδική ικανότητά του πάντα να διαλέγει την κατάλληλη μελωδία για τον κάθε χορευτή. Σχεδόν όλοι οι καλύτεροι χορευτές της Κρήτης συμφωνούν στο ότι για το χορό δεν υπήρξε κανένας σαν τον Θανάση Σκορδαλό. Αυτή η πτυχή της κρητικής μουσικής είναι εξαιρετικά σημαντική. Ο λυράρης δεν είναι συναυλιακός καλλιτέχνης, αντίθετα είναι ο «τελετάρχης» μιας γιορτής, που ταυτόχρονα ορίζεται από μια αυστηρή τάξη και ένα πνεύμα έκστασης. Αυτή η λεπτή ισορροπία θυμίζει τα όσα περιγράφονται στα αρχαία κείμενα σχετικά με διονυσιακές γιορτές. Πολλοί λυράρηδες σήμερα μπορούν να δημιουργήσουν ένα ξέφρενο κέφι αλλά μάλλον κανείς τους δεν μπορεί να πετύχει την τέλεια ισορροπία πειθαρχίας και έκστασης που χαρακτήριζε το γλέντι του Σκορδαλού. Αυτή η ισορροπία είναι ενδεχομένως το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο της Κρητικής μουσικής».
Και ο συνθέτης Γιάννης Μαρκόπουλος είχε πει για τον Σκορδαλό: «Ήμουνα 11 χρονώ το 1952, όταν πρωτοάκουσα το Θανάση Σκορδαλό, και νόμιζα ότι ένας αρχάγγελος κατέβηκε στην Κρήτη και τραγουδούσε με τη λύρα του για να χορέψουν οι έφηβοι και τα ωραία κορίτσια της Μεγαλονήσου».
Χαρακτηριστική έμεινε η φράση του ,που υποδηλώνει τις μεγάλες αγάπες του τη λύρα και τη γυναίκα:
Ευτυχώς ο δάσκαλος πρόλαβε πριν φύγει να ζήσει τις τιμές και την αναγνώριση που του άξιζαν. Πρόλαβε να δει τις εξελίξεις και να εκφράσει τους φόβους του: “…και θα γεννηθούν μια μέρα παιδιά που θα ρωτάνε τους πατεράδες τους: τι έχετε να μας υποδείξετε από το παρελθόν; Και αυτοί δε θα ξέρουν τι να πουν…”.
Γεννήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου του 1920 στο Σπήλι της επαρχίας Αγίου Βασιλείου του νομού Ρεθύμνου.
Ο ίδιος άρχισε να μαθαίνει μόνος του να παίζει λύρα, σε ηλικία 9 ετών. Μόλις στα δώδεκα του χρόνια, έκανε το πρώτο του γλέντι στο χωριό Χαμαλεύρι Ρεθύμνου.
Έχει συνεργαστεί με πάρα πολλούς λαουτιέρηδες, όπως το Γιάννη Μαρκογιαννάκη που κατάγεται επίσης από το Σπήλι, το Γιάννη Μπερνιδάκη (Μπαξεβάνη), το Νίκο Μανιά και πολλούς άλλους.
Έχει συνεργαστεί με πάρα πολλούς λαουτιέρηδες, όπως το Γιάννη Μαρκογιαννάκη που κατάγεται επίσης από το Σπήλι, το Γιάννη Μπερνιδάκη (Μπαξεβάνη), το Νίκο Μανιά και πολλούς άλλους.
Το δισκογραφικό έργο είναι πάρα πολύ πλούσιο και περιέλαβε πολύ γνωστά τραγούδια όπως το Φιλεντέμ, Μόνο εκείνος π'αγαπά, Ένας καινούργιος άνεμος, Ποιος ουρανός ποια θάλασσα Συ μ'έμαθες πως αγαπούν, Ένας ψαράς, Όνειρα βλέπω μυστικά, και πολλά άλλα.
Σε ηλικία 27 χρονών το έτος (1947), τον άκουσε για πρώτη φορά ο τότε πρόεδρος του Κόμματος των Φιλελευθέρων Σοφοκλής Βενιζέλος και ενθουσιάστηκε τόσο που διόρισε τον Σκορδαλό υπάλληλο στην Υπηρεσία Ασφαλείας της Τράπεζας Ελλάδος, από την οποία συνταξιοδοτήθηκε αργότερα.
Αξίζει να αναφέρουμε και τη συμβολή της κόρης του Μαίρης, που σε πολλά τραγούδια του πατέρα της συμμετέχει με τη θαυμάσια φωνή της: «Τα περασάρικα πουλιά», «Κλάψε με μάνα κλάψε με», «Θέλω να ξαναγαπήσω», «Θάλασσα μπλάβη κι αλμυρή», «Τση νύχτας το περπάτημα» κ.ά.
Στα περίπου 65 χρόνια καλλιτεχνικής πορείας του συνεργάστηκε επίσης και με τους λαγουτιέρηδες Βαγγέλη Μαρκογιαννάκη, Δημήτρη Φουκάκη, Μανούσο Πανταγιά, Σταμάτη Μαυροδημητράκη («Επίστεψα στα λόγια σου»), Μάρκο Νενεδάκη («Ένας ψαράς γερο-ψαράς», «Με μαχαιριές πληρώνονται», «Αμαριώτικα πεντοζάλια», «Χανιώτικος συρτός», «Μυλοποταμίτικες κοντυλιές»), Πέτρο Καρμπαδάκη, Αντώνη Αποστολάκη, Μιχάλη Φραγκιαδάκη («Εκάηκα μέσ’ στη φωτιά”), Δημήτρη Βερύκοκο («Μάγισσας τέχνη έμαθες», «Πολλές πληγές μου άνοιξες», «Μα τέλος πάντων πες μου το», «Δώσε μου πίσω την καρδιά», «Να σ’ αποφύγω προσπαθώ», «Το μπαλκονάκι»), Γιώργο Μετζάκη, Πέτρο Καρμπαδάκη, Μανούσο Παπατσαρά, Δημήτρη Σκουλά, Μανώλη Κακλή και πολλούς άλλους.
Εκτός από τις κόρες του Μαίρη και Λίτσα, στο τραγούδι τον συνόδεψαν οι Γιώργης και Μαρία Σμπώκου, Βύρων Ιερωνυμίδης κ.ά.
Απεβίωσε στις 22 Απριλίου 1998 σε ηλικία 78 ετών.
Ας θυμηθούμε λίγο την δισκογραφία του:
Από τη Στεία στα Χανιά 1946
Κρητικά τραγούδια και χοροί 1965
Έτσι τραγουδάει η Κρήτη 1968
Αθανάσιος Σκορδαλός 1973
Χοροί και σκοποί της Κρήτης 1974
Η ιστορία μου 1977
Ο χρυσός δίσκος του Σκορδαλού 1979
Για πάντα 1985
Μουσική και χοροί της Κρήτης 1985
Η μεγάλη συνάντηση 1988
Μουσική άνοιξη 1995
Σαν της Μαδάρας το βουνό 1996
Υπάρχω 1997
Η χρυσή λύρα 1998.
Ας δούμε σχετικά βίντεο του Θανάση Σκορδαλού:
Λογοτεχνικό περιβόλι!