Αφιέρωμα στον Κομφούκιο
τον μεγάλο Κινέζο διανοητή και κοινωνικός φιλόσοφο
(550 π.Χ. - 479 π.Χ.)
Επιμέλεια κειμένων: Ρένα Τζωράκη
Ο Κομφούκιος ή "Διδάσκαλος Κονγκ", γνωστός επίσης με το ιδιαίτερα τιμητικό Κονγκ Φούτζι ή Κουνγκ-φου-τζου, κυρ. , σύμφωνα με την Κινεζικη παράδοση, γεννήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου του 550 π.Χ. στην πόλη Κιουφου του κινέζικου κρατιδίου Λου, και απεβίωσε το 479 π.Χ.
Ήταν ο πιο διάσημος κινέζος διανοητής και κοινωνικός φιλόσοφος, του οποίου οι διδασκαλίες και η φιλοσοφία ,επηρέασαν βαθιά τη ζωή και τη σκέψη της Ανατολικής Ασίας.
Υπήρξε ιδρυτής της Σχολής Ρου της κινεζικής σκέψης. Οι διδασκαλίες του, όπως διατηρήθηκαν στα "Ανάλεκτα", διαμόρφωσαν τις αρχές για την εκπαίδευση και τη συμπεριφορά του ιδανικού άνδρα, για τον τρόπο ζωής του και τις σχέσεις του με το κοινωνικό σύνολο.
Ήταν ο πιο διάσημος κινέζος διανοητής και κοινωνικός φιλόσοφος, του οποίου οι διδασκαλίες και η φιλοσοφία ,επηρέασαν βαθιά τη ζωή και τη σκέψη της Ανατολικής Ασίας.
Υπήρξε ιδρυτής της Σχολής Ρου της κινεζικής σκέψης. Οι διδασκαλίες του, όπως διατηρήθηκαν στα "Ανάλεκτα", διαμόρφωσαν τις αρχές για την εκπαίδευση και τη συμπεριφορά του ιδανικού άνδρα, για τον τρόπο ζωής του και τις σχέσεις του με το κοινωνικό σύνολο.
Ο Fung Yu-lan,μια από τις σπουδαιότερες αυθεντίες του 20ου αιώνα για την ιστορία της κινεζικής σκέψης, συγκρίνει την επιρροή του Κομφούκιου στην κινεζική ιστορία με εκείνη του Σωκράτη στη Δύση.
Ο Κομφούκιος, ήταν γόνος μιας ξεπεσμένης αριστοκρατικής οικογένειας.
Η σύλληψή του έγινε εκτός γάμου και τη μέρα της γέννησής του ο πατέρας του ήταν 70 ετών, ενώ η μητέρα του μόλις 15.
Στην πιο τρυφερή ηλικία των 3 ετών, ο Κομφούκιος έχασε τον πατέρα του και ορφανός αντιμετώπισε το φάσμα της ένδειας.
Δεν είναι γνωστό πού έλαβε την εκπαίδευσή του, αλλά η παράδοση μεταφέρει ότι σπούδασε τελετουργική με τον ταοϊστή δάσκαλο Λάο Νταν, μουσική με τον Τσανγκ Χονγκ, και βάρβιτο με το μουσικοδιδάσκαλο Ξιάνγκ.
Στα δεκαεννέα του χρόνια ήταν ήδη παντρεμένος αποκτώντας από αυτό το γάμο ένα γιο και δύο κόρες.
Αμέσως μετά το γάμο του εργάστηκε για την οικογένεια Κι, της οποίας η δικαιοδοσία περιλάμβανε την περιοχή Τσόου, πρώτα ως επιμελητής των αποθηκών, και έπειτα ως επιθεωρητής των κήπων και των βοσκών.
Στα 22 του ξεκίνησε να διδάσκει παιδιά αριστοκρατικών οικογενειών σαν οικοδιδάσκαλος.
Σταδιακά φέρεται να δημιουργείται γύρω του μια ομάδα ακολούθων τους οποίους διδάσκει ενώ ταυτόχρονα αφιερώνεται στην πολιτική επιστήμη.
Ο αριθμός των μαθητών του ποικίλει με τις πιο υπερβολικές μαρτυρίες να αναφέρονται σε τρεις χιλιάδες. Το πιθανότερο άθροισμα ακολούθων εγγίζει τους εβδομήντα ή εβδομήντα δύο, αν και οι δύο αριθμοί αποτελούν πιθανή ηλικία θανάτου του Κομφουκίου και μπορεί να δίνονται συμβολικά.
Στα 517 π.Χ. επισκέφθηκε την πρωτεύουσα του βασιλείου μαζί με δύο μαθητές του. Εκεί μελέτησε τους θησαυρούς της βασιλικής βιβλιοθήκης, καθώς και μουσική, που είχε καλλιεργηθεί σε υψηλό επίπεδο στην Αυλή. Σύμφωνα με τον ιστορικό Ζε Μα Τσιεν, τότε συνάντησε και συνομίλησε με τον Λάο Τσε, πατέρα του Ταοϊσμού.
Επειδή ο Κομφούκιος ήταν φτωχός, εστιάστηκε για το θα μετριάσει τον πόνο των ανθρώπων.
Υποστήριζε ότι οι κυβερνήτες δεν πρέπει να επιδιώκουν τις απολαύσεις τους, αλλά την ευτυχία των υπηκόων τους. Όραμά του ήταν να επαναφέρει το παλιό ενιαίο φεουδαρχικό κράτος, που είχε καταλυθεί, και το επεδίωξε εκ των έσω.
Ο Κομφούκιος, ήταν γόνος μιας ξεπεσμένης αριστοκρατικής οικογένειας.
Η σύλληψή του έγινε εκτός γάμου και τη μέρα της γέννησής του ο πατέρας του ήταν 70 ετών, ενώ η μητέρα του μόλις 15.
Στην πιο τρυφερή ηλικία των 3 ετών, ο Κομφούκιος έχασε τον πατέρα του και ορφανός αντιμετώπισε το φάσμα της ένδειας.
Δεν είναι γνωστό πού έλαβε την εκπαίδευσή του, αλλά η παράδοση μεταφέρει ότι σπούδασε τελετουργική με τον ταοϊστή δάσκαλο Λάο Νταν, μουσική με τον Τσανγκ Χονγκ, και βάρβιτο με το μουσικοδιδάσκαλο Ξιάνγκ.
Στα δεκαεννέα του χρόνια ήταν ήδη παντρεμένος αποκτώντας από αυτό το γάμο ένα γιο και δύο κόρες.
Αμέσως μετά το γάμο του εργάστηκε για την οικογένεια Κι, της οποίας η δικαιοδοσία περιλάμβανε την περιοχή Τσόου, πρώτα ως επιμελητής των αποθηκών, και έπειτα ως επιθεωρητής των κήπων και των βοσκών.
Στα 22 του ξεκίνησε να διδάσκει παιδιά αριστοκρατικών οικογενειών σαν οικοδιδάσκαλος.
Σταδιακά φέρεται να δημιουργείται γύρω του μια ομάδα ακολούθων τους οποίους διδάσκει ενώ ταυτόχρονα αφιερώνεται στην πολιτική επιστήμη.
Ο αριθμός των μαθητών του ποικίλει με τις πιο υπερβολικές μαρτυρίες να αναφέρονται σε τρεις χιλιάδες. Το πιθανότερο άθροισμα ακολούθων εγγίζει τους εβδομήντα ή εβδομήντα δύο, αν και οι δύο αριθμοί αποτελούν πιθανή ηλικία θανάτου του Κομφουκίου και μπορεί να δίνονται συμβολικά.
Στα 517 π.Χ. επισκέφθηκε την πρωτεύουσα του βασιλείου μαζί με δύο μαθητές του. Εκεί μελέτησε τους θησαυρούς της βασιλικής βιβλιοθήκης, καθώς και μουσική, που είχε καλλιεργηθεί σε υψηλό επίπεδο στην Αυλή. Σύμφωνα με τον ιστορικό Ζε Μα Τσιεν, τότε συνάντησε και συνομίλησε με τον Λάο Τσε, πατέρα του Ταοϊσμού.
Επειδή ο Κομφούκιος ήταν φτωχός, εστιάστηκε για το θα μετριάσει τον πόνο των ανθρώπων.
Υποστήριζε ότι οι κυβερνήτες δεν πρέπει να επιδιώκουν τις απολαύσεις τους, αλλά την ευτυχία των υπηκόων τους. Όραμά του ήταν να επαναφέρει το παλιό ενιαίο φεουδαρχικό κράτος, που είχε καταλυθεί, και το επεδίωξε εκ των έσω.
Η βασικότερη αρχή του Κομφουκιανισμού είναι το Ren δηλαδή την
(καλοσύνη) μεταξύ των ανθρώπων.
Το Ren έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το Zhong δηλαδή την
(ψευτιά) για τον συνάνθρωπο.
Όποιος έχει αρετές όπως η καλοσύνη ονομάζεται Junzi είναι ο
(τέλειος άνθρωπος).
Ο Κομφουκιανισμός αργότερα αναπτύχθηκε σε δύο σχολές. Η μια αντιπροσωπεύτηκε από τον Mencius (372-289πΧ) , που πίστευε ότι η φύση του ανθρώπου είναι καλή και η άλλη από τον Xunzi
(306-312πΧ) , που πρέσβευε ότι η φύση του ανθρώπου είναι σατανική και γίνεται καλή μόνο με την εκπαίδευση.
Ολόκληρη η κοινωνική του φιλοσοφία βασίστηκε στην αρχή του «αγαπάτε αλλήλους», με τον ίδιο να λειτουργεί πάντα στη βάση της εγκράτειας και της αυτοπειθαρχίας.
H ύψιστη ηθική αρχή, κατά αυτόν, είναι το γιεν, που σημαίνει την αγάπη, τη φιλανθρωπία, τη μεγαλοθυμία, την καλοσύνη·
«γιεν είναι να αγαπάει κανείς τους ανθρώπους με χαρά από τα μύχια της ψυχής του».
To γιεν είναι μία αρχή, την οποία θα πρέπει να καλλιεργήσουν οι άνθρωποι μέσα τους, ώστε να μπορέσει αυτή να επηρεάσει τις σχέσεις των με τους άλλους. O καλύτερος τρόπος, για να προσεγγίσει και να κατανοήσει κανείς τη σημασία του γιεν, είναι να βάζει τον εαυτό του στη θέση των άλλων και, έτσι, να συμπεριφέρεται ανάλογα.
Πίστευε ακράδαντα ότι το κοινωνικό αγαθό της ομόνοιας θα μπορούσε να γίνει πράξη μέσω του Χρυσού του Κανόνα:
«Ό,τι δεν επιθυμείς για τον εαυτό σου, μην το κάνεις στους άλλους» και
«Αφού εσύ ο ίδιος επιθυμείς να στέκεσαι, βοήθα τότε και άλλους να το κατορθώσουν, αφού εσύ ο ίδιος επιθυμείς επιτυχία, βοήθα τότε και άλλους να την επιτύχουν».
Δίδαξε περισσότερο για τη ζωή και τον άνθρωπο παρά για το θάνατο και τα πνεύματα.
«Ο άνθρωπος είναι που κάνει τον δρόμο μεγάλο και όχι ο δρόμος που κάνει τον άνθρωπο μεγάλο», υποστήριξε.
«Ό,τι δεν επιθυμείς για τον εαυτό σου, μην το κάνεις στους άλλους» και
«Αφού εσύ ο ίδιος επιθυμείς να στέκεσαι, βοήθα τότε και άλλους να το κατορθώσουν, αφού εσύ ο ίδιος επιθυμείς επιτυχία, βοήθα τότε και άλλους να την επιτύχουν».
Δίδαξε περισσότερο για τη ζωή και τον άνθρωπο παρά για το θάνατο και τα πνεύματα.
«Ο άνθρωπος είναι που κάνει τον δρόμο μεγάλο και όχι ο δρόμος που κάνει τον άνθρωπο μεγάλο», υποστήριξε.
Αντιδιέστειλε, επίσης, τον τσουντζου, τον ανώτερο άνθρωπο, ο οποίος διέπεται από το γιεν και χαρακτηρίζεται από τη γαλήνη και την ηρεμία, προς τον κατώτερο άνθρωπο, που έχει ως στόχο του το κέρδος και διακατέχεται από την ανησυχία και την αγωνία, και διακήρυξε ότι το ιδεώδες είναι η εναρμόνιση του ανώτερου ανθρώπου με το ορθά ταξινομημένο κοινωνικό περιβάλλον, η οποία προσδιορίζεται από τις αμοιβαίες ηθικές υποχρεώσεις, που περιλαμβάνονται στις πέντε βασικές ανθρώπινες σχέσεις – μεταξύ κυβερνήτη και υπουργού, μεταξύ πατέρα και γιου, μεταξύ μεγαλύτερου και μικρότερου αδελφού, μεταξύ συζύγων και μεταξύ φίλων.
Η πολιτική φιλοσοφία του Κομφούκιου στηρίχτηκε στην ιδέα της αυτοπειθαρχίας: στα μάτια του ίδιου ήταν απαραίτητο για έναν ηγεμόνα να είναι έμπρακτα εγκρατής, ώστε να παραμείνει σεμνός και ταπεινός αλλά και να μπορεί να συμπεριφέρεται στους υπηκόους του με καλοσύνη και ευσπλαχνία.
Σύμφωνα με τη σκέψη του, ο ηγεμόνας θα μπορούσε να κινητοποιήσει τον λαό του να τηρεί τους νόμους διδάσκοντάς του την αρετή, μέσα στο πλαίσιο πάντα της ενωτικής δυναμικής που ενέχουν τα θρησκευτικά τελετουργικά: «Εάν οι άνθρωποι καθοδηγούνται από νόμους, και η σταθερότητα ανάμεσά τους επιβάλλεται με τιμωρίες,
θα προσπαθήσουν να γλιτώσουν την τιμωρία χωρίς ίχνος ντροπής.
Εάν καθοδηγούνται από την αρετή, και η σταθερότητα ανάμεσά τους επιβάλλεται μέσω της εφαρμογής της τελετουργικής ευπρέπειας, θα έχουν την αίσθηση της ντροπής και θα σε ακολουθούν με συγκατάβαση», ισχυρίζεται στα «Ανάλεκτα», ενώ πιο κάτω παρατηρεί: «Ο ηθικός χαρακτήρας του ηγέτη είναι ο άνεμος. Ο ηθικός χαρακτήρας των υποτελών του είναι το χορτάρι. Όταν ο άνεμος φυσά, το χορτάρι λυγίζει».
Στην εκπαίδευση έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα και οι απόψεις του συμπυκνώθηκαν στις περίφημες έξι Τέχνες του, οι οποίες είναι: τελετουργία, μουσική, τοξοβολία, αρματοδρομία, καλλιγραφία και αριθμητική.
Ο κύριος ρόλος του εκπαιδευτικού ήταν για τον Κομφούκιο η διδασκαλία στους μαθητές του πώς να ζουν με ακεραιότητα και εντιμότητα.
Χαρακτηριστικές οι προτροπές του:
«Αυτός που μαθαίνει αλλά δεν σκέφτεται, είναι χαμένος. Αυτός που σκέφτεται αλλά δεν μαθαίνει, βρίσκεται σε μεγάλο κίνδυνο».
«Η μόρφωση χωρίς σκέψη προκαλεί σύγχυση. Η σκέψη χωρίς μόρφωση παραπαίει.
«Η γνώση χωρίς την εμπειρία δεν είναι παρά ένα άχρηστο στολίδι.»
Σύμφωνα με τη σκέψη του, ο ηγεμόνας θα μπορούσε να κινητοποιήσει τον λαό του να τηρεί τους νόμους διδάσκοντάς του την αρετή, μέσα στο πλαίσιο πάντα της ενωτικής δυναμικής που ενέχουν τα θρησκευτικά τελετουργικά: «Εάν οι άνθρωποι καθοδηγούνται από νόμους, και η σταθερότητα ανάμεσά τους επιβάλλεται με τιμωρίες,
θα προσπαθήσουν να γλιτώσουν την τιμωρία χωρίς ίχνος ντροπής.
Εάν καθοδηγούνται από την αρετή, και η σταθερότητα ανάμεσά τους επιβάλλεται μέσω της εφαρμογής της τελετουργικής ευπρέπειας, θα έχουν την αίσθηση της ντροπής και θα σε ακολουθούν με συγκατάβαση», ισχυρίζεται στα «Ανάλεκτα», ενώ πιο κάτω παρατηρεί: «Ο ηθικός χαρακτήρας του ηγέτη είναι ο άνεμος. Ο ηθικός χαρακτήρας των υποτελών του είναι το χορτάρι. Όταν ο άνεμος φυσά, το χορτάρι λυγίζει».
Στην εκπαίδευση έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα και οι απόψεις του συμπυκνώθηκαν στις περίφημες έξι Τέχνες του, οι οποίες είναι: τελετουργία, μουσική, τοξοβολία, αρματοδρομία, καλλιγραφία και αριθμητική.
Ο κύριος ρόλος του εκπαιδευτικού ήταν για τον Κομφούκιο η διδασκαλία στους μαθητές του πώς να ζουν με ακεραιότητα και εντιμότητα.
Χαρακτηριστικές οι προτροπές του:
«Αυτός που μαθαίνει αλλά δεν σκέφτεται, είναι χαμένος. Αυτός που σκέφτεται αλλά δεν μαθαίνει, βρίσκεται σε μεγάλο κίνδυνο».
«Η μόρφωση χωρίς σκέψη προκαλεί σύγχυση. Η σκέψη χωρίς μόρφωση παραπαίει.
«Η γνώση χωρίς την εμπειρία δεν είναι παρά ένα άχρηστο στολίδι.»
«Μελέτησε το παρελθόν αν θες να ορίσεις το μέλλον.»
«Ο ανώτερος άνθρωπος είναι βολικός, αλλά όχι συνηθισμένος. Ο κατώτερος άνθρωπος είναι συνηθισμένος, αλλά και δημιουργός προβλημάτων.»
«Ο ανώτερος άνθρωπος είναι βολικός, αλλά όχι συνηθισμένος. Ο κατώτερος άνθρωπος είναι συνηθισμένος, αλλά και δημιουργός προβλημάτων.»
«Μόνο οι πιο σοφοί και οι πιο ανόητοι άνθρωποι δεν αλλάζουν ποτέ.»
«Η μεγαλύτερη μας δόξα δεν είναι ότι δεν πέφτουμε ποτέ, αλλά ότι ξανασηκωνόμαστε κάθε φορά που πέφτουμε.»
«Η μεγαλύτερη μας δόξα δεν είναι ότι δεν πέφτουμε ποτέ, αλλά ότι ξανασηκωνόμαστε κάθε φορά που πέφτουμε.»
Μέσα από τα κηρύγματά του, ο ίδιος επιδίωξε να αναβιώσει τις παραδοσιακές κοινωνικές αξίες της καλοσύνης και της ευπρέπειας, με τις παιδαγωγικές μεθόδους του να είναι πράγματι εντυπωσιακές: «Μόνο καθοδηγώ τους πρόθυμους και διαφωτίζω τους ένθερμους. Εάν παρουσιάσω τη μία γωνία και ένας μαθητής δεν μπορεί να επιστρέψει με τις άλλες τρεις, δεν συνεχίζω το μάθημα».
«Τρεις είναι οι δρόμοι προς τη σύνεση: ο δρόμος σκέψης ο πιο ευγενικός, ο δρόμος μίμησης ο πιο εύκολος, ο δρόμος εμπειρίας ο πιο δύσκολος.»
Έπιασε δουλειά ως κατώτερος διοικητικός υπάλληλος στο κρατίδιο του Λου και στην ηλικία των πενήντα, όταν στο θρόνο βρισκόταν ο Ντινγκ της Λου, αναγνωρίστηκαν οι ικανότητες του και διορίστηκε Υπουργός δημόσιων έργων και μετά Υπουργός Δικαιοσύνης.
Μετά από δεκαετιών σκληρής δουλειάς, διαπίστωσε ότι ήταν αδύνατο να αλλάξει την κατάσταση και παραιτήθηκε, για να ξεκινήσει μία 12ετή περιπλάνηση στην Κίνα. Στα ταξίδια του προσπάθησε ανεπιτυχώς να πείσει διάφορους ηγέτες για τις πολιτικές του πεποιθήσεις και να τους δείξει την πραγματικότητα που αγνοούσαν στην άσκηση της εξουσίας τους.
Μετά από δεκαετιών σκληρής δουλειάς, διαπίστωσε ότι ήταν αδύνατο να αλλάξει την κατάσταση και παραιτήθηκε, για να ξεκινήσει μία 12ετή περιπλάνηση στην Κίνα. Στα ταξίδια του προσπάθησε ανεπιτυχώς να πείσει διάφορους ηγέτες για τις πολιτικές του πεποιθήσεις και να τους δείξει την πραγματικότητα που αγνοούσαν στην άσκηση της εξουσίας τους.
Απογοητευμένος, ο 67χρονος, πλέον, Κομφούκιος επέστρεψε στην πατρίδα του, όπου πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του, διδάσκοντας στους μαθητές του τη φιλοσοφία του και φροντίζοντας να γίνουν ενάρετοι και ανώτεροι άνθρωποι, ώστε να καταλάβουν κυβερνητικά αξιώματα και να υπηρετήσουν σωστά τον λαό τους.
Ο Κομφούκιος πέθανε στις 21 Νοεμβρίου του 479 π.Χ., σε ηλικία 71 ή 72 ετών, έναν χρόνο αφότου έχασε τον γιο του στη μάχη. Οι πιστοί ακόλουθοί του τίμησαν στον θάνατό του εγκαινιάζοντας μια μακρά περίοδο πένθους για τον χαμό του.
Οι μαθητές του, μετά το θάνατό του, το 479 π.Χ., ανέλαβαν να συνεχίσουν τη φιλοσοφική του σχολή και να διαδώσουν όλες τις αρχές και τα πιστεύω του σε κάθε άκρη της αχανούς Κίνας.
Οι πιο σημαντικές από τις ρήσεις του ,σώζονται στα Ανάλεκτα. Τα Ανάλεκτα, είναι συλλογή από κείμενα, που έγραψαν οι μαθητές του (αλλά και συνέχισαν οι μαθητές αυτών) στηριζόμενα στη διδασκαλία του Κομφούκιου.
Ο Κομφούκιος πέθανε στις 21 Νοεμβρίου του 479 π.Χ., σε ηλικία 71 ή 72 ετών, έναν χρόνο αφότου έχασε τον γιο του στη μάχη. Οι πιστοί ακόλουθοί του τίμησαν στον θάνατό του εγκαινιάζοντας μια μακρά περίοδο πένθους για τον χαμό του.
Οι μαθητές του, μετά το θάνατό του, το 479 π.Χ., ανέλαβαν να συνεχίσουν τη φιλοσοφική του σχολή και να διαδώσουν όλες τις αρχές και τα πιστεύω του σε κάθε άκρη της αχανούς Κίνας.
Οι πιο σημαντικές από τις ρήσεις του ,σώζονται στα Ανάλεκτα. Τα Ανάλεκτα, είναι συλλογή από κείμενα, που έγραψαν οι μαθητές του (αλλά και συνέχισαν οι μαθητές αυτών) στηριζόμενα στη διδασκαλία του Κομφούκιου.
Μέχρι τον 2ο αιώνα π.Χ., κατά τη διάρκεια της πρώτης Δυναστείας των Χαν, η διδασκαλία του θα γινόταν η βάση για την κρατική εκπαιδευτική και πολιτική δομή, με τον κομφουκιανισμό να δοκιμάζεται στην πράξη και τη φήμη του εμπνευστή του να αγγίζει έκτοτε δυσθεώρητα επίπεδα.
Στην Ευρώπη το όνομα του Κομφούκιου δεν θα γινόταν γνωστό πριν από το 1687, με την πρώτη μετάφραση της ζωής και του έργου του στα λατινικά.
Η διδασκαλία του θα επηρέαζε μάλιστα και τη δυτική φιλοσοφική παράδοση, με τους Διαφωτιστές να πειραματίζονται με το πώς θα μπορούσε να μεταφερθεί η κομφουκιανική ηθική στο δυτικό κοινωνικό σύστημα.
Στην Ευρώπη το όνομα του Κομφούκιου δεν θα γινόταν γνωστό πριν από το 1687, με την πρώτη μετάφραση της ζωής και του έργου του στα λατινικά.
Η διδασκαλία του θα επηρέαζε μάλιστα και τη δυτική φιλοσοφική παράδοση, με τους Διαφωτιστές να πειραματίζονται με το πώς θα μπορούσε να μεταφερθεί η κομφουκιανική ηθική στο δυτικό κοινωνικό σύστημα.
Ο Κομφουκιανισμός κέρδισε ευρεία αποδοχή, κυρίως γιατί οι βασικές αρχές του εξέφραζαν την κινέζικη κοινή γνώμη.
Αν και συχνά ακολουθείται από τους Κινέζους κατά τρόπο θρησκευτικό, λόγω κάποιων αναφορών του σε θεολογικά ή πνευματικά θέματα (Θεός, μετά θάνατον ζωή, κ.λπ.), οι αρχές του ξεπερνούν τα όρια της θρησκείας.
Θεμελιώδες θέμα του είναι η συνείδηση της παράδοσης.
Στην κοσμοθεωρία του, ο Κομφούκιος τοποθετεί απέναντι στη μοιρολατρική πίστη την ιδέα ενός ουρανού, ο οποίος περικλείει τους ηθικούς νόμους της κοινωνίας που πρέπει να αναγνωρίσει ο άνθρωπος και να προσαρμόσει αντίστοιχα τη συμπεριφορά του. Έτσι, μπορεί να ζει αρμονικά με τον εαυτό του και τους άλλους ανθρώπους.
Στην κοσμοθεωρία του, ο Κομφούκιος τοποθετεί απέναντι στη μοιρολατρική πίστη την ιδέα ενός ουρανού, ο οποίος περικλείει τους ηθικούς νόμους της κοινωνίας που πρέπει να αναγνωρίσει ο άνθρωπος και να προσαρμόσει αντίστοιχα τη συμπεριφορά του. Έτσι, μπορεί να ζει αρμονικά με τον εαυτό του και τους άλλους ανθρώπους.
Λόγω μιας σύνδεσης της διδασκαλίας του από το 2ο αιώνα π.Χ. με τον αυτοκρατορικό θεσμό, οι αξίες που πρεσβεύει ο κομφουκιανισμός, όπως π.χ. η σοφία, η καλοσύνη, η αλληλεγγύη μεταξύ των συγγενών, η ανδρεία κ.ά, αποτελούν ακόμα και σήμερα θεμελιώδεις αξίες της κινέζικης κοινωνίας.
Οι αρχές ,τα πιστεύω, οι αξίες που πρεσβεύει ο Κομφουκιανισμός, Σοφία, Αλληλεγγύη, Ανδρεία, Καλοσύνη, Σιωπή,Ταπεινοφροσύνη, αποτελούν σήμερα τις θεμελιώδεις αξίες της Κινέζικης κοινωνίας και να τον θεωρούν παγκοσμίως σαν τον Σωκράτη της Κίνας!!!
Ας δούμε μερικά από τα λόγια Σοφίας του που αν τα εφαρμόσουμε σίγουρα θα μας κάνουν καλύτερους ανθρώπους:
