Η αρχαιοελληνική φράση:
«Έστι δίκης οφθαλμός, ός τα πανθ'ορά» ανήκει στον τραγικό μας ποιητή Αισχύλο και σε απόδοση στην Νέα ελληνική γλώσσα σημαίνει:
(Υπάρχει οφθαλμός της θείας Δικαιοσύνης, ο οποίος παρακολουθεί τα πάντα) .
(Υπάρχει οφθαλμός της θείας Δικαιοσύνης, ο οποίος παρακολουθεί τα πάντα) .
Οι δυσκολίες κατανόησης της φράσης βρίσκονται στο δεύτερό της σκέλος.
Η λέξη ορά είναι το ρήμα ορώ που σημαίνει βλέπω (όραση, τηλεόραση, ενόραση, ορατός, αόρατος). Το ορά, λοιπόν, σημαίνει βλέπει. Η λέξη πανθ’ είναι το επίθετο τα πάντα. Έφυγε το τελικό α, γιατί η επόμενη λέξη ορά αρχίζει από φωνήεν και το τ έγινε θ, γιατί η λέξη ορά ήταν δασυνόμενη. Τα πάντα, έγινε τα πάντ’ κι ύστερα τα πανθ’ (όπως ο κατά ύλην αρμόδιος, ο κατ’ ύλην, ο καθ’ ύλην αρμόδιος).
Η λέξη ορά είναι το ρήμα ορώ που σημαίνει βλέπω (όραση, τηλεόραση, ενόραση, ορατός, αόρατος). Το ορά, λοιπόν, σημαίνει βλέπει. Η λέξη πανθ’ είναι το επίθετο τα πάντα. Έφυγε το τελικό α, γιατί η επόμενη λέξη ορά αρχίζει από φωνήεν και το τ έγινε θ, γιατί η λέξη ορά ήταν δασυνόμενη. Τα πάντα, έγινε τα πάντ’ κι ύστερα τα πανθ’ (όπως ο κατά ύλην αρμόδιος, ο κατ’ ύλην, ο καθ’ ύλην αρμόδιος).
Τα πάνθ’ σημαίνει τα πάντα. Η λέξη ος είναι η αναφορική αντωνυμία και σημαίνει ο οποίος.
Η φράση σημαίνει: υπάρχει ο οφθαλμός (μάτι) της δικαιοσύνης, που βλέπει τα πάντα. Συνήθως αναφέρεται στον Θεό ή σε μια ανώτερη δύναμη, η οποία εποπτεύει τα πάντα και στο τέλος απονέμει το δίκαιο, χρησιμοποιούμε τη φράση, όταν θέλουμε να τονίσουμε ότι στο τέλος θα επικρατήσει η δικαιοσύνη και οι αδικούντες θα αποκαλυφθούν και θα τιμωρηθούν: π.χ. Μπορούν να χαίρονται και να περηφανεύονται για τα πλούτη που αδίκως απέκτησαν.
Αλλά εστί δίκης οφθαλμός, ος τα πανθ’ ορά και κάποτε θα πληρώσουν.
Αλλά εστί δίκης οφθαλμός, ος τα πανθ’ ορά και κάποτε θα πληρώσουν.
