Τα τελευταία χρόνια έχει έρθει στη δημοσιότητα στη χώρα μας ο κρόκος ή αλλιώς σαφράν ή ζαφορά. Σίγουρα θα έχετε ακούσει σε κάποιο μέσο μαζικής ενημέρωσης για τις ευεργετικές ιδιότητες του κρόκου Κοζάνης. Στη χώρα μας ο κρόκος έχει λάβει δημοσιότητα, διότι παράγουμε τον καλύτερο ίσως κρόκο παγκοσμίως.
Ο κρόκος έχει πανάρχαια παρουσία στην Ελλάδα.
Στην Κνωσσό βρέθηκε τοπογραφία που απεικονίζει τελετουργική συλλογή κρόκου, η οποία χρονολογείται στα 1700 π.Χ. Οι Κυκλάδες είναι ο μόνος τόπος στην Ελλάδα όπου ο κρόκος χρησιμοποιείτο αδιάκοπα από τις γυναίκες που τον συλλέγουν από τα βουνά. Στην Κρήτη, ενώ ο κρόκος καλλιεργούταν ως τα τέλη του περασμένου αιώνα, σήμερα είναι πολύ δύσκολο να συναντήσεις κάποιους που συλλέγουν κρόκο. Τον 17ο αιώνα άρχισε η καλλιέργεια του κρόκου στην Κοζάνη, όπου το φυτό δεν ήταν γνωστό. Γενικά ούτε στη Μακεδονία ούτε στη Θράκη υπάρχει κάποια μαρτυρία για την ύπαρξη του φυτού στην αρχαιότητα ή και στα νεότερα χρόνια.
Ιστορικά, ο κρόκος έχει χρησιμοποιηθεί ως αφροδισιακό, εφιδρωτικό, κατά του μετεωρισμού (προληπτικό των αερίων) και εμμηναγωγό (φέρνει έμμηνορύση). Στην Ιαπωνία ο κρόκος τοποθετείται σε κάψουλα και χρησιμοποιείται ως βοηθητικό ύπνου και στη θεραπεία της ασθένειας του Πάρκινσον. Η σύγχρονη έρευνα δείχνει ότι ο κρόκος μπορεί να παρέχει προστασία κατά του καρκίνου, της απώλειας μνήμης, της καρδιοπάθειας και της φλεγμονής. Ο κρόκος περιέχει ένα σκούρο πορτοκαλί υδατοδιαλυτό καροτένιο που ονομάζεται κροκίνη και είναι υπεύθυνο για το χρυσαφί χρώμα του. Τα καροτένια είναι συνήθως λιποδιαλυτά, αλλά η κροκίνη είναι ένα υδατοδιαλυτό καροτένιο. Έχει ισχυρές αντιοξειδωτικές και αντικαρκινικές επιδράσεις, που εξηγούν την ιστορική χρήση του κρόκου στη θεραπεία του καρκίνου.
Η κροκίνη έχει βρεθεί ότι προκαλεί απόπτωση (προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο) σε έναν αριθμό διαφορετικών τύπων ανθρώπινων καρκινικών κυττάρων, όπως μυϊκούς όγκους, καρκίνο του ήπατος και λευχαιμία. Επιπλέον, σε μελέτες που διεξήχθησαν στην Κίνα, ο κρόκος έχει δείξει αντικαρκινική δράση κατά πολλών καρκίνων, όπως της λευχαιμίας, καρκινώματος των ωοθηκών, αδενοκαρκινώματος του κόλου εντέρου, ραβδομυοσάρκωμα, σάρκωμα μαλακών ιστών, και έχει επίσης χρησιμοποιηθεί για προστασία από καρδιαγγειακή ασθένεια και ηπατίτιδα και για να προάγει υγιή ανοσία.
Ερευνητές στο Μεξικό που έχουν αξιολογήσει το εκχύλισμα κρόκου ως ένα δυνητικό αντικαρκινικό παράγοντα, έχουν ανακαλύψει ότι το εκχύλισμα κρόκου και κάποια από τα ενεργά συστατικά του έχουν την ικανότητα να αναχαιτίζουν ανθρώπινα κακοήθη κύτταρα. Όχι μόνο ο κρόκος αναχαιτίζει τα κύτταρα που έχουν γίνει καρκινικά, αλλά δεν έχει τέτοια επίδραση στα φυσιολογικά κύτταρα και στην πραγματικότητα διεγείρει το σχηματισμό τους καθώς και το σχηματισμό των λεμφοκυττάρων (ανοσοποιητικών κυττάρων που καταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα). Μια πρόσφατη μελέτη σε ζώα εξήγησε την αιτία γι’ αυτό. Σε αυτή τη δοκιμή, σε μια ομάδα ποντικών δόθηκε ένα εκχύλισμα νερού με κρόκο για πέντε μέρες, ενώ η άλλη ομάδα υπηρετούσε ως ομάδα ελέγχου. Τα ποντίκια έπειτα εκτέθηκαν σε γενοτοξίνες (παράγοντες που είναι ικανοί να μεταλλάσσουν το κυτταρικό DNA και να προκαλούν καρκίνο). Στα ποντίκια που λάμβαναν κρόκο, ο κρόκος παρείχε σημαντική προστασία, μειώνοντας σημαντικά τη βλάβη που έγινε στις κυτταρικές μεμβράνες και στα άλλα λιπώδη μόρια, ενώ αύξησε τα ηπατικά ένζυμα και τα αντιοξειδωτικά (ιδιαίτερα τη μειωμένη γλουταθειόνη) που είναι υπεύθυνα για την αποβολή των καρκινογόνων από το σώμα.
Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι το εκχύλισμα κρόκου, ιδιαίτερα η κροκίνη, προάγει τη μάθηση και τη μνήμη σε πειραματόζωα. Βασισμένοι σε αυτή την έρευνα, οι επιστήμονες ελπίζουν ότι ο κρόκος μπορεί να είναι χρήσιμος ως θεραπεία της σχετιζόμενης με την ηλικία νοητικής βλάβης.
Ο κρόκος έχει δείξει επίσης προστατευτικές επιδράσεις κατά της καρδιοπάθειας. Όταν σε 20 ανθρώπους – 10 υγιή άτομα και 10 άτομα με καρδιαγγειακή ασθένεια – δόθηκαν 50 mg (λιγότερο από 1/4 του κουταλιού του γλυκού) κρόκου διαλυμένου σε 100 ml γάλακτος δυο φορές την ημέρα, η ευαισθησία της χοληστερίνης τους να καταστρέφεται από τις ελεύθερες ρίζες μειώθηκε κατά 57% στα υγιή άτομα και κατά 64% στα άτομα με καρδιαγγειακή ασθένεια.
Η παραδοσιακή χρήση του κρόκου στη θεραπεία της οξείας και χρόνιας φλεγμονής έχει κερδίσει πρόσφατα επιστημονική υποστήριξη. Σε μελέτες σε ζώα το εκχύλισμα κρόκου παρείχε μέτρια ανακούφιση του πόνου στην οξεία φλεγμονή και αντιφλεγμονώδεις επιδράσεις στη χρόνια φλεγμονή.
Ο κρόκος μπορεί επίσης να αντικαταστήσει μερικά από τα συνθετικά πρόσθετα τροφών που είναι σε χρήση. Για παράδειγμα, αντί του FD&C Yellow No.5
(ένα συνθετικό χρωστικό τροφίμων που είναι αλλεργιογόνο), η κίτρινη χρωστική του κρόκου θα μπορούσε να είναι μια υποαλλεργική επιλογή.
Η σαφρανόλη (ένα συστατικό του κρόκου) χορηγούμενη συστηματικώς σε ποντίκια επέδειξε αντιεπιληπτική δράση μειώνοντας τη διάρκεια των σπασμών και καθυστερώντας την έναρξή τους. Σε άλλη μελέτη η κροκετίνη (μια άλλη ουσία του κρόκου) έδειξε δράση κατά του Πάρκινσον σε ποντίκια.
Σε μια διπλή-τυφλή, τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη με placebo μελέτη διάρκειας 6 εβδομάδων βρέθηκε ότι ο κρόκος μπορεί να είναι αποτελεσματικός στην ήπια-μέτρια κατάθλιψη και επιτυγχάνει παρόμοια αποτελέσματα με τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα φλουεξετίνη και τη ιμπραμίνη. Στην περσική παραδοσιακή ιατρική είναι ευρέως διαδεδομένη η χρήση του σε άτομα με κατάθλιψη. Τα αποτελέσματα έρευνας που δημοσιεύτηκαν, αναφέρουν ότι τα άτομα με ελαφρά μέχρι μέτρια κατάθλιψη που έπιναν εκχύλισμα κρόκου (30 mg ημερησίως) είχαν τα ίδια αποτελέσματα με τα άτομα που τους χορηγείτο fluoxetine. Το fluoxetine είναι η δραστική ουσία ενός από τα πιο γνωστά και ευρέως διαδεδομένα σε χρήση αντικαταθλιπτικού φαρμάκου. Το πλεονέκτημα του κρόκου είναι ότι στερείται παρενεργειών που συχνότατα προκαλούν τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι ο κρόκος σε μικρές δόσεις προκαλεί πνευματική ηρεμία. Άλλοι θεωρούν ότι είναι χωνευτικό, καταπραϋντικό και αφροδισιακό. Είναι ανακουφιστικό για το συκώτι, θρομβολυτικό και ηρεμιστικό του στομάχου. Μάλιστα υπήρξαν γιατροί που υποστήριξαν ότι καθυστερεί τα συμπτώματα του γήρατος.
Ο κρόκος είναι γενικά ασφαλής. Πρέπει όμως να τονιστεί ότι σε εξαιρετικά μεγάλες δόσεις (περίπου 2 κουταλιές της σούπας) μπορεί να είναι ναρκωτικό, τοξικό, ακόμα και θανατηφόρο, προκαλώντας αιμορραγίες. Ο κρόκος δεν συνιστάται για χρήση κατά την εγκυμοσύνη ή το θηλασμό.
Σημείωση :
Το παραπάνω άρθρο είναι του Μάριου Δημόπουλου -διατροφολόγου
Το παραπάνω άρθρο είναι του Μάριου Δημόπουλου -διατροφολόγου
ΜέλοςτουAmerican Council of Applied Clinical Nutrition
ΜέλοςτηςAmerican Association of Drugless Practitioners.
Πηγή: voicenews.gr