«Χαμένοι» ανάμεσα σε υποχρεώσεις και προβλήματα, όλο και περισσότεροι άνθρωποι αναφέρουν δυσκολία συγκέντρωσης. Ξεχνάνε, μειώνεται η απόδοσή τους στη δουλειά, και αρχίζουν να ψάχνουν μαζί με τις σκέψεις και τον... εαυτό τους!
Γυναίκες στην πλειοψηφία τους, ηλικίας 40-50 ετών, φτάνουν στα ιατρεία μνήμης των νοσοκομείων, για να εξεταστούν, με μια ερώτηση να βασανίζει το μυαλό τους: «μήπως πάσχω από Alzheimer;». Η ειδική παθολόγος κυρία Ελισάβετ Ηλιάδου δίνει συμβουλές ώστε να «θωρακίσουμε» τη μνήμη και τη συγκέντρωσή μας μέσω της διατροφής. Διαβάστε παρακάτω...
Συνήθως πρόκειται για ανθρώπους κυριολεκτικά …χαμένους στις υποχρεώσεις και στους ρόλους τους, οι οποίοι ξεχνούν απλά πράγματα της καθημερινής ζωής: πού άφησαν τα κλειδιά τους, αν έκλεισαν το μάτι της κουζίνας, αν κλείδωσαν το αυτοκίνητο, το όνομα ενός συναδέλφου, έναν αριθμό που χρησιμοποιούν συχνά. Τελικά, τι είναι αυτό που ...ροκανίζει τη μνήμη μας;
"Κατακλυσμός" πληροφοριών
Καθημερινά κατακλυζόμαστε από έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών, τις οποίες αδυνατούμε να συγκρατήσουμε, τόσο λόγω πλήθους, όσο και αδυναμίας διάκρισης σε σημαντικές και αδιάφορες. Είναι, άλλωστε, γνωστό, ότι ο εγκέφαλός μας δεν συγκρατεί όλα τα ερεθίσματα. Συγκεκριμένα, μόνο το 1/100 των αισθητηριακών πληροφοριών έχουν την ...καλή τύχη να καταχωρηθούν στη μνήμη μας, αν προσελκύσουν το ενδιαφέρον μας.
Πίεση της καθημερινότητας
Κάτι η πίεση στη δουλειά, κάτι τα οικονομικά που όλο και... στενεύουν, κάτι που δεν έχουμε χρόνο να χαλαρώσουμε, σταδιακά χάνουμε την αυτοσυγκέντρωσή μας. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το στρες ανταγωνίζεται τα γνωστικά κέντρα του εγκεφάλου - τις περιοχές δηλαδή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για τις γρήγορες σκέψεις. Άρα, μην εκπλήσσεστε που όταν αγχώνεστε χάνετε τη συγκέντρωσή σας. Η λύση σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η ξεκούραση και η ένταξη χαλαρωτικών δραστηριοτήτων στην καθημερινότητά μας: π.χ. να πάμε έναν περίπατο, να παίξουμε με τον σκύλο, να δούμε μια ταινία με φίλους. Η εξέταση για κλινικό άγχος και κατάθλιψη αποτελούν μια καλή πρόνοια, αν τα προβλήματα μνήμης παραμένουν.
Ορμονικές διαταραχές
Πριν φτάσει βέβαια κανείς στο σημείο να χορηγήσει σε έναν ασθενή κάποιο αγχολυτικό ή αντικαταθλιπτικό, θα πρέπει να έχει αποκλείσει κάποια ορμονικά αίτια, όπως ο υποθυρεοειδισμός, ιδίως αν στο ίδιο διάστημα το άτομο αισθάνεται και ανεξήγητη κόπωση. Ορμονικό έλεγχο χρειάζονται επίσης οι γυναίκες που είναι κοντά στην εμμηνόπαυση. Το διάστημα αυτό, οι γυναίκες αισθάνονται νοητική σύγχυση, ότι δεν είναι τόσο εύστροφες όσο στο παρελθόν, νιώθουν ότι ακόμη και το λεξιλόγιό τους φτωχαίνει...
Κόβετε το κάπνισμα;
Αν ναι, τότε ίσως βρήκατε την αιτία της χαμηλής αυτοσυγκέντρωσης. Όταν τα επίπεδα της νικοτίνης στο αίμα μειώνονται, ο οργανισμός βιώνει τη στέρηση και εμφανίζει ευερεθιστότητα, νευρικότητα, ανησυχία, διαταραχή στη συγκέντρωση και ζάλη, αύξηση της όρεξης, διαταραχές στον ύπνο, καταθλιπτικά και άλλα συμπτώματα, τα οποία διαρκούν από 48 ώρες έως και 10 µήνες µετά τη διακοπή.
Δεν τρώτε καλά
Η διατροφή είναι πολύ σημαντική για την πνευματική διαύγεια και εγρήγορση. Σύμφωνα με έρευνες, η έλλειψη σιδήρου αλλά και η έλλειψη βιταμινών του συμπλέγματος Β (Β1, Β2, Β3, Β5, Β6, Β12) δημιουργούν προβλήματα στη σωστή λειτουργία του εγκεφάλου και του κεντρικού νευρικού συστήματος. Όπως επισημαίνει η ειδική παθολόγος κυρία Ελισάβετ Ηλιάδου, «η έλλειψη της βιταμίνης Β12 μπορεί να προκαλέσει μεγαλοβλαστική αναιμία, αδυναμία, εύκολη κόπωση, διαταραχές της νοητικής και γνωστικής λειτουργίας, απώλεια μνήμης - σύγχυση, αδυναμία συγκέντρωσης δυσκολία στην εκμάθηση, διαταραχές του περιφερικού νευρικού συστήματος (μυρμηγκιάσματα, μουδιάσματα στα κάτω άκρα), κατάθλιψη.
H έλλειψη της Β12 είναι συχνή στους χορτοφάγους, στους ηλικιωμένους (ιδιαίτερα αν πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη) καθώς και σε ασθενείς που πάσχουν από νοσήματα του πεπτικού συστήματος, όπως η ατροφική γαστρίτιδα και νοσήματα που αφορούν το τελικό τμήμα του λεπτού εντέρου, όπου γίνεται η απορρόφηση της Β12. Σε αυτές τις περιπτώσεις, πρέπει να λαμβάνεται η βιταμίνη Β12 ως συμπλήρωμα διατροφής. Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Β12 είναι τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης όπως το κρέας, τα πουλερικά, τα αυγά, τα οστρακοειδή, το γάλα και τα γαλακτοκομικά, καθώς και τα εμπλουτισμένα δημητριακά».
Επίσης, αν ξεχνάτε να φάτε και το στομάχι.... διαμαρτύρεται, όσο κι αν προσπαθήσετε δεν θα καταφέρετε να συγκεντρωθείτε! Φροντίστε να εφοδιάζετε ανά τακτά χρονικά διαστήματα τον εαυτό σας με ενέργεια.
Ασκηθείτε
Το γεγονός ότι τρέχετε όλη μέρα, δεν σημαίνει ότι είστε και... fit. H συστηματική, ήπια άσκηση, αυξάνει την εγρήγορση και τις ικανότητες μνήμης και μάθησης.
Έλλειψη ύπνου.
Κοιμάστε 8 ώρες την ημέρα; Αν όχι, τότε πιθανόν να βρήκατε την απάντηση στην έλλειψη συγκέντρωσης που σας ταλαιπωρεί. Φροντίστε να κοιμάστε τις ώρες που πρέπει και - λογικά - η συγκέντρωσή σας σύντομα θα επανέλθει. Αν κοιμάστε ένα 8ωρο, αλλά ξυπνάτε κουρασμένοι, απευθυνθείτε στο γιατρό σας για να εξετάσει τους λόγους.
Μην ξεχνάτε το νερό!
Ακόμη και η ήπια έως μέτρια αφυδάτωση του οργανισμού μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο, αίσθημα κόπωσης, απώλεια συγκέντρωσης και να επηρεάσει την εγρήγορση και τη βραχυχρόνια μνήμη. Το νερό είναι απαραίτητο για την καλή λειτουργία του εγκέφαλου, ο οποίος αποτελείται κατά 78% από νερό και είναι αρκετά ευαίσθητος στην αφυδάτωση, περισσότερο από κάθε άλλο όργανο του σώματος.
Διάσπαση προσοχής.
Αν τα συμπτώματα της έλλειψης συγκέντρωσης είναι πολύ σοβαρά, εξετάστε το ενδεχόμενο να πάσχετε από Σύνδρομο Διάσπασης Προσοχής (ΑDHD). Τα κύρια συμπτώματα του συνδρόμου στους ενήλικους είναι: υπερβολική απόσπαση προσοχής, παρορμητισμός και αεικινησία. Στις ΗΠΑ, τα τελευταία χρόνια, έχει αυξηθεί ο αριθμός των ανθρώπων που διαγιγνώσκονται με το σύνδρομο - με μέση ηλικία διάγνωσης τα 38 έτη. Πρόκειται για άτομα που παλεύουν να ανταποκριθούν άριστα σε μια πλειάδα από υποχρεώσεις- δουλειά, σπίτι, οικογένεια, παιδιά - και δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να κρατήσουν το μυαλό τους σε εγρήγορση, ώστε να αντεπεξέλθουν. Ο χειρισμός της ADHD περιλαμβάνει εκπαιδευτικές και φαρμακολογικές θεραπείες και θεραπείες συμπεριφοράς.
Ανήσυχοι... έφηβοι
Μπορεί να μοιάζουν με μικρογραφίες ενηλίκων, δεν είναι όμως. Ο εφηβικός εγκέφαλος μοιάζει περισσότερο με εκείνον ενός μικρού παιδιού, παρά με εκείνον του ενηλίκου. Αυτό σημαίνει ότι είναι λιγότερο οργανωμένος και πολύ πιο επιρρεπής στο να αποσπάται από τα διάφορα ερεθίσματα. Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο University College London1,2 οι ερευνητές κατάφεραν να βρουν και την αιτία για την οποία συμβαίνει αυτό. Εντόπισαν αυξημένη φαιά ουσία στους εγκεφάλους των εφήβων, εύρημα που συνήθως υποδεικνύει αυξημένη ευφυΐα. Στις περιπτώσεις των εφήβων - δυστυχώς - η φαιά ουσία, αντί να βοηθά διαδικασίες όπως η μάθηση, φάνηκε ότι προκαλεί χάος στον εγκέφαλο. Γι’ αυτό και δεν είναι πάντα εύκολο ένας έφηβος να είναι απόλυτα συγκεντρωμένος στο μάθημα.
Η πνευματική ανάπτυξη των παιδιών
Η διατροφή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην πνευματική ανάπτυξη των παιδιών. Παλαιότερα, η ανεπάρκεια σε σίδηρο και ιώδιο είχε συνδεθεί με εξασθενισμένη πνευματική ανάπτυξη στα μικρά παιδιά. Νεότερα στοιχεία δείχνουν ότι η ανεπάρκεια σε ψευδάργυρο, φολικό οξύ και βιταμίνη B12 οδηγεί σε μειωμένη πνευματική ανάπτυξη των παιδιών, ενώ πιο πρόσφατες μελέτες συνέδεσαν τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα με αυτή τη δράση.
Πολλές έρευνες έχουν επίσης συσχετίσει τις επιδόσεις των μαθητών με την κατανάλωση πρωινού. «Το σώμα και ο εγκέφαλος έχουν ανάγκη από ενέργεια για να λειτουργήσουν καλά μετά τον ύπνο, που τα αποθέματα ενέργειας είναι χαμηλά. Πολλές μελέτες έχουν συσχετίσει τη λήψη ενός υγιεινού και ισορροπημένου πρωινού με καλύτερη σχολική απόδοση, μεγαλύτερη ικανότητα εκμάθησης, συγκέντρωσης και συνδυαστικής σκέψης.
Γι’ αυτό τα παιδιά και οι έφηβοι, για μια καλή σχολική απόδοση πρέπει να ξεκινούν την ημέρα τους με ένα σωστό πρωινό, πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά: ιχνοστοιχεία, μέταλλα (σίδηρος, ψευδάργυρος, μαγνήσιο κ.λπ.), βιταμίνες (του συμπλέγματος Β, βιταμίνη D), υδατάνθρακες και πρωτεΐνες», τονίζει η κυρία Ηλιάδου και μας δίνει μερικά παραδείγματα υγιεινού πρωινού: 1 φλιτζάνι γάλα με 2 κουταλιές της σούπας δημητριακά εμπλουτισμένα με σίδηρο και βιταμίνες και 1 φρούτο ή 1 γιαούρτι και 2 φρυγανιές σίκαλης με μέλι η μαρμελάδα ή 1 ποτήρι χυμό και 1 τοστ.
