Με την ημερομηνία του θανάτου του Κύπριου αγωνιστή της ΕΟΚΑ Γρηγόρη Πιέρη Αυξεντίου, σαν σήμερα πριν 61 χρόνια (3/3/1957) είναι ταυτισμένη η σημερινή ημέρα για τον Ελληνισμό.
Ο Αυξεντίου, ο οποίος τιμάται ως εθνικής ήρωας στην Κύπρο, ήταν δεύτερος στην ιεραρχία της οργάνωσης, και σκοτώθηκε από τους Άγγλους σε μάχη που δόθηκε κοντά στο Μοναστήρι Μαχαιρά. Κατά τη διάρκεια του αγώνα ήταν κυρίως γνωστός με το ψευδώνυμο Ζήδρος, ενώ εκ των υστέρων ονομάστηκε «Σταυραετός του Μαχαιρά».
Ο Κύπριος αγωνιστής δραστηριοποιήθηκε στην Ε.Ο.Κ.Α. (Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών), από τον Ιανουάριο του 1955 και από τον Απρίλιο του 1955 ήταν καταζητούμενος από τους Βρετανούς οι οποίοι κατείχαν ακόμη την Κύπρο, ενώ και τις δύο επόμενες χρονιές συμμετείχε σε αρκετές ενέργειες για την απελευθέρωση του νησιού και την Ένωσή του με την Ελλάδα.
Στις 3 Μαρτίου του 1957 οι Άγγλοι, ύστερα από προδοσία πληροφορήθηκαν το κρησφύγετό του κοντά στο Μαχαιρά. Το περικύκλωσαν με αυτοκίνητα και ελικόπτερα, μετά από πολύωρη μάχη και αρκετούς νεκρούς Άγγλους, έριξαν βενζίνη στο κρησφύγετο και τον έκαψαν ζωντανό.
Το καμένο σώμα του θάφτηκε στις 4 Μαρτίου στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας, στο χώρο που είναι γνωστός σήμερα ως «Τα φυλακισμένα μνήματα» υπό τον φόβο λαϊκών εκδηλώσεων. Σύμφωνα με τον τότε ανταποκριτή του Associated Press στην Κύπρο Άλεξ Ευθυβούλου , η μάχη άρχισε 4.30΄ π.μ και έληξε στις 2.00΄ μ.μ . Η μάχη διεξαγόταν υπό ραγδαία βροχή και πριν φονευθεί ο Γρηγόρης Αυξεντίου έρριψε περί τις 1000 σφαίρες και αρκετές χειροβομβίδες φονεύοντας 47 στρατιώτες.
Πολλοί Έλληνες και ξένοι ποιητές εμπνεύστηκαν από τον αγώνα και το θάνατο του Γρηγόρη Αυξεντίου και έγραψαν ποιήματα προς τιμήν του, όπως ο Κύπριος ποιητής Κώστας Μόντης και ο
Δείτε το βίντεο:
Λογοτεχνικό περιβόλι!