"Αλήθειες και ψέματα για τους πλειστηριασμούς"
Γράφει ο Χάρης Θεοχάρης
Mε την έναρξη των πλειστηριασμών πρόσφατα σημειώθηκε ένα ακόμα ορόσημο στη γραμμή των ψεμάτων του κ. Τσίπρα. Ο ΣΥΡΙΖΑ του προεκλογικού αγώνα του 2014 και του 2015 με το σύνθημα «κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη», όταν μεταλλάχθηκε στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έφερε τα κινήματα «Δεν πληρώνω» στο κέντρο της κυβερνητικής του δράσης και τα περιέβαλε με τον μανδύα της πολιτικής νομιμοποίησης κεφαλαιοποιώντας σ’ αυτά μέρος της πολιτικής του ανόδου. Όσοι συμπορεύθηκαν μαζί του συμμεριζόμενοι την ιδεολογία του και επενδύοντας στις υποσχέσεις του συνειδητοποιούν ότι το όνειρο μετατρέπεται σε εφιάλτη ― κατάληξη που άλλωστε χαρακτηρίζει τις περισσότερες απατηλές περιπέτειες που στηρίζονται στον λαϊκισμό.
Αξίζει όμως να ειπωθούν βασικές αλήθειες σχετικά με το μέτρο των πλειστηριασμών και τις μεγάλες κοινωνικές προεκτάσεις του.
1. Ο πλειστηριασμός αποτελεί μέσο αναγκαστικής τέλεσης και γίνεται όπως ορίζεται στα άρθρα 951 και επ. Κ.Πολ.Δ, προκειμένου να ικανοποιηθεί η χρηματική απαίτηση, που έχει ο δανειστής βάσει εκτελεστού τίτλου, σε βάρος του οφειλέτη. Διασφαλίζει επομένως τις νόμιμες,κατόπιν εκτελεστού τίτλου (δικαστική απόφαση) απαιτήσεις και τα δικαιώματα ιδιωτών, δημοσίου και επιχειρήσεων.Αν, για παράδειγμα, σε περίπτωση ατυχήματος έχει επιδικαστεί μια αποζημίωση την οποία ο οφειλέτης αρνείται να καταβάλει, ο πλειστηριασμός αποτελεί μία από τις επιλογές αναγκαστικής εκτέλεσης για την αποζημίωσή του. Γι’ αυτό και πλειστηριασμοί πάντα γίνονταν και πάντα θα γίνονται σε μια εύρυθμη οικονομία και δεν αποτελούν φαινόμενο μόνο της κρίσης. Αυτό που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι η κρίση έφερε πολύ περισσότερα νοικοκυριά και πολύ περισσότερες επιχειρήσεις σε κατάσταση αδυναμίας αποπληρωμής των δανειακών τους υποχρεώσεων και ενώ δημιούργησε πολύ περισσότερες ανάγκες χρήσης του μέτρου των πλειστηριασμών, οι πλειστηριασμοί έπεσαν κατακόρυφα.
2. Πρόσφατα όμως είδαν το φως της δημοσιότητας καταγγελίες συμβολαιογράφων σύμφωνα με τις οποίες τα κινήματα «Δεν πληρώνω» προστατεύουν πολίτες με μεγάλη περιουσία και ακίνητα επταψήφιας αξίας, δηλαδή πολίτες με δυνατότητα αποπληρωμής των δανειακών τους υποχρεώσεων. Αυτό δημιουργεί εύλογες υπόνοιες για συναλλαγές μεταξύ στρατηγικών κακοπληρωτών και των συγκεκριμένων κινημάτων.
3. Οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί θα βάλουν τέλος στα κυκλώματα που εκμεταλλεύονταν τη διαδικασία επί σειρά ετών. Η διαδικασία διενέργειας και με την ενεργή συμμετοχή των συμβολαιογράφων αποτελούν εχέγγυο διαφάνειας και εύρεσης της πλέον συμφέρουσας λύσης για όλους.
4. Η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων («κόκκινων δανείων»)είναι από τις προϋποθέσεις για την εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος, οπότε οι πλειστηριασμοί, αλλά και τα άλλα μέτρα για τον περιορισμό των ληξιπροθέσμων απαιτήσεων, αποτελούν «εργαλεία» στα χέρια των τραπεζών. Όσο δεν επιλύεται το ζήτημα των «κόκκινων δανείων», θα μιλάμε για «τράπεζες ζόμπι» που δεν μπορούν να χρηματοδοτήσουν την εθνική οικονομία, ένα τεράστιο απόθεμα κεφαλαίου θα παραμένει κλειδωμένο σε μη παραγωγικά στοιχεία ενεργητικού, νέες επενδύσεις θα εκτρέπονται εκτός Ελλάδας λόγω έλλειψης χρηματοδότησης, θα παρεμποδίζεται η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, ενώ οι κίνδυνοι για το σύνολο της οικονομίας θα διατηρούνται σε υψηλό επίπεδο καθιστώντας αδύνατη κάθε προσπάθεια ανάκαμψης.
5. Θα πρέπει όμως να επισημανθεί προς όλες τις πλευρές ότι δεν είναι δυνατόν υπό αυτές τις συνθήκες κοινωνικής και οικονομικής κρίσης οι τράπεζες να μη μοιράζονται τον κίνδυνο με τους ούτως ή άλλως πιεσμένους δανειολήπτες. Η προώθηση των μακροπρόθεσμων ρυθμίσεων, το πάγωμα μέρους της οφειλής με την επιλογή διαγραφής, η διαγραφή μέρους της οφειλής πρέπει να συμπεριληφθούν σαφώς στις προτάσεις ρυθμίσεων των τραπεζών και να προτάσσονται των πλειστηριασμών.
Αυτές οι διευκρινίσεις δεν στοιχειοθετούν μια ιδανική κατάσταση, κάθε άλλο μάλιστα. Για παράδειγμα, η προστασία της πρώτης κατοικίας από το 2018 δεν είναι δεδομένη κι αυτό θα πρέπει να ρυθμιστεί όσο το δυνατόν συντομότερα. ‘Οπως και η υποστήριξη των αντικειμενικά αδύνατων πολιτών να ανταποκριθούν στις δανειακές υποχρεώσεις τους είναι ζήτημα εξίσου σημαντικό με την απαίτηση χρήσης του μέτρου των πλειστηριασμών για την εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος και πρέπει να αντιμετωπίζεται με την ίδια σοβαρότητα.
Σ΄ αυτό το πλαίσιο θα ήταν χρήσιμο να εφαρμοστεί μια δέσμη μέτρων που θα εγγυάται τη δικαιοσύνη στη χρήση του μέτρου των πλειστηριασμών και την προστασία των αδυνάτων αλλά και των ιδιωτικών οφειλών γενικότερα:
1. Επιβάλλεται αυστηρός έλεγχος για παρένθετα πρόσωπα στη διαδικασία των πλειστηριασμών, ώστε να γνωστοποιείται ο τελικός δικαιούχος που αποκτά το πλειστηριαζόμενο ακίνητο και να αποφευχθούν οι πρακτικές καταδολίευσης κατά τις οποίες ο οφειλέτης-στρατηγικός κακοπληρωτής αγοράζει σε χαμηλότερη τιμή το ακίνητό του.
2. Όπως αναφέραμε και με σχετική τροπολογία στη συζήτηση για το κοινωνικό μέρισμα, θα πρέπει επιτέλους η Πολιτεία να αναγνωρίσει τις προσπάθειες και να ανταμείψει τους δανειολήπτες οι οποίοι στήριξαν τις τράπεζες και τις καταθέσεις με τη συνεπή εξυπηρέτηση των υποχρεώσεών τους. Υπό αυτό το πρίσμα, η πρότασή μας για τη χορήγηση 250 εκ. ευρώ από το κοινωνικό μέρισμα στους συνεπείς δανειολήπτες για την κάλυψη μίιας μηνιαίας δόσης ποσού ύψους έως 500 ευρώ ανά οφειλέτη μπορεί να θεωρηθεί επιβεβλημένη.
3. Παράλληλα, η κυβέρνηση θα πρέπει επιτέλους να ενεργοποιήσει το κεφάλαιο στήριξης της πρώτης κατοικίας των πιο ευάλωτων νοικοκυριών που είχε προβλεφθεί στον προϋπολογισμό του 2017 και το οποίο ποτέ δεν διατέθηκε στους δικαιούχους. Να σημειωθεί ότι για το 2018, ενώ η κυβέρνηση επαναφέρει τη δέσμευση γι’ αυτό το μέτρο, προϋπολογίζει το σχετικό κονδύλι μειωμένο κατά 50 εκ. ευρώ.
4. Στην περίπτωση πώλησης δανείων σε ταμεία επενδύσεων, πρέπει να εξεταστεί η δυνατότητα παροχής του δικαιώματος στον δανειολήπτη να αγοράσει το δάνειό του στην τιμή που προσφέρει το ταμείο, εφόσον πρώτα έχει αποπληρώσει όλες τις οφειλόμενες δόσεις έως εκείνη τη στιγμή.
Το ζήτημα των πλειστηριασμών και των κόκκινων δανείων είναι από τα κρίσιμα για την οικονομική ανάκαμψη και τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής της χώρας. Οι όποιες λύσεις δεν είναι ούτε απλές, ούτε δίχως κόστος για το σύνολο της κοινωνίας και της οικονομίας. Πρέπει όμως το συντομότερο δυνατόν να επιλέξουμε την πλέον κατάλληλη από αυτές σταθμίζοντας εξίσου σοβαρά τους μεγάλους κινδύνους που μας περιμένουν βραχυπρόθεσμα από τη μη επίλυση του θέματος των κόκκινων δανείων, αλλά και τη διασφάλιση όρων δικαιοσύνης και στήριξης των πιο ευάλωτων.
Πηγή: capital