Η απάντηση Λάκαινας προς Αθηναία
όπως γράφει ο Πλούταρχος
στα «Λακωνικά Αποφθέγματα»
Εκεί στους πύργους της Μάνης
το σήμερα
πάλλεται από έλξεις
ανάμεσα
στο χθες και το αύριο . . .
Του Νίκου Δημ. Τσαγκανέλια
Όποιος ταξιδέψει στην Ανατολική Μάνη θα απολαύσει μαγευτικές διαδρομές, μέσα από
παραδοσιακούς οικισμούς και πανέμορφα τοπία.
Πίσω από την ακαταμάχητη γοητεία δεν μπορεί να μην παρατηρήσει το βραχώδες και σκληροτράχηλο περιβάλλον.
Εκεί που ο Σαγγιάς – το νότιο τμήμα του Ταϋγέτου – χύνεται πετρώδης και άφυτος στη θάλασσα.
Εκεί που η ιερή ελιά ποτίζεται με όσο νερό στείλει ο Θεός.
Εκεί που ο ήλιος λειώνει την πέτρα και αφυδατώνει το άγονο έδαφος.
Και οι αέρηδες μαστιγώνουν αλύπητα τους βράχους και ξεριζώνουν τις στέγες.
Σε αυτό το σκληροτράχηλο τόπο, σμιλεύτηκαν σκληροί άνθρωποι. Και δεν αναφερόμαστε στους νταήδες και ψευτόμαγκες της νεοελληνικής έκδοσης.
Μιλάμε για τους μαυρισμένους, ξερακιανούς Μανιάτες που έστυψαν την πέτρα και έβγαλαν καρπούς.
Για τους ανένταχτους, πεισματάρηδες και ξεροκέφαλους κατοίκους της απομονωμένης χερσονήσου.
Τους καβγατζήδες και ανυποχώρητους.
Αγύριστα κεφάλια, με αίμα που βράζει και την εκδίκηση στάση ζωής.
Όμως όσα ελαττώματα και αν κουβαλάνε, αυτοί έμειναν εκεί.
Με ιδρώτα και μόχθο να σκαλίζουν την πυρωμένη γη.
Έμειναν εκεί για να δαμάσουν την αδάμαστη φύση, που αν και πρόσφερε τόσα λίγα, την αγάπησαν παράφορα.
Γεννημένοι πολεμιστές. Άγρυπνοι φρουροί με το καριοφίλι στο προσκέφαλο τους.
Το μαρτυρούν οι μεγαλοπρεπείς πύργοι.
Αρχιτεκτονική με αμυντικό και οχυρωματικό χαρακτήρα.
Μια συμβολική επιβολή στο δύσβατο χώρο.
Μια ατέρμονη μάχη επιβίωσης στο αφιλόξενο γκρίζο. Μακριά από τα αδιάκριτα μάτια του ξένου.
Κατηφορίζοντας στο Διρό θα συναντήσουμε το γνωστό σπήλαιο. Ένα από τα ομορφότερα λιμναία σπήλαια του κόσμου. Με υπόγεια ποτάμια που εκβάλουν από τα σωθικά του Ταϋγέτου.
Περνώντας από τον Πύργο Διρού, θα δούμε να ανεμίζει περήφανα μια λευκή σημαία με ένα γαλάζιο σταυρό και την επιγραφή ΝΙΚΗ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ.
Το λάβαρο των Μανιατών στην επανάσταση του 1821.
Για τους Μανιάτες, η Ελευθερία λένε πως ήταν δεδομένη, καθώς η Μάνη έμεινε απάτητη από τους Τούρκους.
Μάλλον το DNA, ο αρχέγονος κώδικας ζωής αποδεικνύεται ισχυρότερο από τα γεγονότα.
Οι μητέρες και οι γυναίκες των πολεμιστών της Σπάρτης ξεπροβόδιζαν τους άντρες με μια ευχή και κατάρα : « Ή Ταν ή Επί Τας » !
Είτε θα επέστρεφαν νικητές ή νεκροί επάνω στην ασπίδα τους. Ο ρίψασπις και φυγόμαχος δεν είχαν θέση στις φάλαγγες των Λακεδαιμονίων.
Οι Μανιάτες, σαν γνήσιοι απόγονοι των Σπαρτιατών, δεν αποδέχονται την ήττα.
Προτιμούν το θάνατο από την ατίμωση στη μάχη.
Η Ελευθερία είναι ένα ιδανικό που ηχεί παράξενα για κάποιον που αισθάνεται ήδη ελεύθερος.
Ελεύθερος από τα δεσμά του θανάτου.
Τρανό παράδειγμα το άγαλμα της Μανιάτισσας που δεσπόζει λίγα μέτρα πάνω από το σπήλαιο του Διρού. Ένας φόρος τιμής στις δρεπανηφόρες Μανιάτισσες που έτρεψαν σε φυγή το στρατό του Ιμπραήμ.
Απόσπασμα από το τραγούδι «Του πολέμου του Διρού»
Βλέπει γυναίκες να χερούν και τα δρεπάνια να κρατούν,
τους Αραπάδες να χτυπούν.
«Εύγε σας, μεταεύγε σας, γυναίκες άντρες γίνετε,
σαν ανδρειωμένες μάχεσθε, σαν Αμαζόνες κρούετε».
Ήταν Ιούνιος του 1826. Η επανάσταση έμοιαζε κερί έτοιμο να σβήσει. Το Μεσολόγγι είχε πέσει και ο Ιμπραήμ προήλαυνε στην Πελοπόννησο. Η απελπισία είχε σκεπάσει τα πάντα.
Τελευταία νησίδα αντίστασης, η Μάνη. Ένα κομμάτι κακοτράχαλης γης, το μοναδικό σύνορο του ελεύθερου ελληνισμού.
Στη Βέργα του Αλμυρού είχαν συγκεντρωθεί οι υπερασπιστές της Μάνης υπό την αρχηγεία του Γεωργάκη Μαυρομιχάλη που απέρριψε το τελεσίγραφο του Ιμπραήμ για παράδοση.
Οι μάχη ήταν εξοντωτική. Επί τρεις μέρες ο στρατός του Ιμπραήμ σφυροκοπούσε με όλα τα μέσα τις θέσεις των αγωνιστών.
Παρά τους ανελέητους βομβαρδισμούς δεν μπόρεσε να λυγίσει την αντίσταση τους.
Αντιθέτως, οι αναχαιτίσεις, οι πλαγιοκοπήσεις και οι τολμηρές αντεπιθέσεις των Μανιατών προκάλεσαν τεράστιες απώλειες στην αήττητη στρατιά του.
Ταυτόχρονα έστειλε απόσπασμα για να περάσει πίσω από τις γραμμές των αγωνιστών και να τους κυκλώσει. Πουθενά όμως δεν κατάφερε να αποβιβαστεί, παρά μόνο στο Διρό.
Στα ερημωμένα από άντρες χωριά, το ύπουλο εγχείρημα έμοιαζε εύκολο.
Οι γέροντες και τα γυναικόπαιδα δεν θα αντιστέκονταν στον εκπαιδευμένο στρατό του.
Κι όμως.
Οι ψυχωμένες γυναίκες της Μάνης χίμηξαν σαν θηρία στο ασκέρι του.
Με τα δρεπάνια του θερίσματος, με πέτρες, με τα χέρια και τα δόντια ακόμα, έριξαν στη θάλασσα το απόσπασμα που έστειλε ο αιγύπτιος στρατηλάτης.
Ο όρμος του Διρού κοκκίνισε από το αίμα των εισβολέων.
Η Μάνη άντεξε και η ελπίδα ξαναγεννήθηκε.
Οι μελαχρινές, λυγερόκορμες γυναίκες νίκησαν το θάνατο και απέδειξαν γιατί ήταν ελεύθερες.
Ο Πλούταρχος γράφει στα «Λακωνικά Αποφθέγματα» :
Όταν κάποια γυναίκα της Αττικής ρώτησε τη Γοργώ, κόρη του Βασιλιά Κλεομένη :
«Γιατί μόνο εσείς, οι Λάκαινες, έχετε εξουσία πάνω στους άνδρες» ;
Και η Γοργώ απάντησε :
«Επειδή είμαστε και οι μόνες που γεννάμε άντρες» .
Πηγή:epilekta.com