Τα μάτια αποτελούν καθρέφτη της κατάστασης των αγγείων, των νεύρων και του συνδετικού ιστού σε όλο το σώμα.
Γι’ αυτό και ο τακτικός οφθαλμολογικός έλεγχος, εκτός από τη διαφύλαξη της όρασης, μπορεί να αποκαλύψει πολλά για τη σωματική υγεία.
Τα προβλήματα που μπορεί να εντοπίσει ο οφθαλμίατρος στα μάτια αποτελούν συχνά την πρώτη ένδειξη νόσου που έχει ήδη ή πρόκειται να αναπτυχθεί σε άλλο σημείο του σώματος.
Διαβήτης:
Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να γίνει αντιληπτός πρώτα από τον οφθαλμίατρο με βυθοσκόπηση. Όταν ένας ασθενής έχει σακχαρώδη διαβήτη, μπορεί να παρουσιάσει διαρροή αίματος από τα μικροσκοπικά αγγεία του οφθαλμού (διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια). Αν πάσχει ταυτοχρόνως από αρτηριακή υπέρταση, αυτό είναι ακόμα πιο συχνό.
Ανεύρυσμα εγκεφάλου:
Το ανεύρυσμα είναι η διάταση του τοιχώματος ενός αιμοφόρου αγγείου. Η διάταση εξασθενεί το τοίχωμα και αυξάνει τον κίνδυνο διαφυγής αίματος ή ρήξης του αγγείου. Αν το ανεύρυσμα είναι σχετικά μεγάλο, μπορεί πριν υποστεί ρήξη να πιέζει ιστούς και νεύρα προκαλώντας π.χ. διαστολή της κόρης του ματιού, πόνο πάνω και πίσω από το μάτι, αλλαγές στην όραση ή διπλωπία.
Όγκος στον εγκέφαλο:
Μπορεί να αυξήσει την πίεση στον εγκέφαλο (ενδοκρανιακή πίεση) και η αλλαγή αυτή να «μεταδοθεί» στο μάτι. Έτσι, ο οφθαλμίατρος μπορεί να παρατηρήσει αλλαγές στο μέγεθος της κόρης του ματιού ή οίδημα (διόγκωση) στο οπτικό νεύρο.
Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος:
Μπορεί να συνυπάρχει με ξηροφθαλμία. Μπορεί επίσης να προκαλέσει οίδημα (πρήξιμο) στο λευκό τμήμα του ματιού, στην μέση στοιβάδα του ή στα τοιχώματα των φλεβών στον αμφιβληστροειδή χιτώνα.
Καρκίνος:
Πολλές μορφές καρκίνου μπορεί να «αποτυπωθούν» στα μάτια. Η λευχαιμία και το λέμφωμα, π.χ., μπορεί να επηρεάσουν την εσωτερική εικόνα των ματιών, όπως και ο καρκίνος του μαστού.
Αρτηριακή υπέρταση:
Μπορεί εύκολα να προκαλέσει βλάβες στα μικροσκοπικά αγγεία του αμφιβληστροειδούς. Στα πιο προχωρημένα στάδια αναπτύσσονται μικροαιμορραγίες που μοιάζουν με φλόγες. Η υπέρταση μπορεί επίσης να προκαλέσει απόφραξη στις φλέβες (είναι ύποπτη για επαπειλούμενο εγκεφαλικό επεισόδιο) και πρώιμη έναρξη ή ταχύτερη εξέλιξη οφθαλμοπαθειών, όπως το γλαύκωμα και η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.
Yπερχοληστερολαιμία:
Η αυξημένη χοληστερόλη στο αίμα μπορεί να δημιουργήσει κιτρινωπό ή κυανό δακτύλιο γύρω από τον κερατοειδή χιτώνα. Η συσσώρευση λιπωδών ιζημάτων στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων του αμφιβληστροειδούς αποτελεί ένδειξη αυξημένης χοληστερόλης και μερικές φορές επαπειλούμενου εγκεφαλικού επεισοδίου. Ένδειξη υπερχοληστερολαιμίας είναι και το ξανθέλασμα (κιτρινόλευκες, επίπεδες πλάκες που εμφανίζονται στο πάνω ή στο κάτω βλέφαρο, συνήθως προς την εσωτερική πλευρά του ματιού).
Πολλαπλή σκλήρυνση:
Η πολλαπλή σκλήρυνση (σκλήρυνση κατά πλάκας) μπορεί αρχικά να προκαλέσει φλεγμονή και αργότερα ατροφία στο οπτικό νεύρο και πιθανές βλάβες στα μικρά νεύρα που ελέγχουν τους οπτικούς μυς, προκαλώντας στραβισμό και διπλωπία.
Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα:
Η σύφιλη, ο έρπης, τα χλαμύδια, η HIV/AIDS λοίμωξη, η βλεννόρροια, τα κονδυλώματα μπορεί να ανιχνευθούν κατά την οφθαλμική εξέταση.
Ρευματοειδής αρθρίτιδα:
Μπορεί να προκαλέσει σκληρίτιδα, δηλαδή φλεγμονή στο λευκό τμήμα του ματιού, αλλά και ξηροφθαλμία.
Θυρεοειδοπάθειες:
Η πρόπτωση των οφθαλμικών βολβών (εξόφθαλμος) είναι συχνή ένδειξη νόσου στον θυρεοειδή αδένα. Συνήθως οφείλεται στον υπερθυρεοειδισμό και κυρίως στη νόσο του Graves. Ωστόσο στο 15% των περιπτώσεων η αιτία είναι ο υποθυρεοειδισμός που προέρχεται από προηγούμενη φλεγμονή (θυρεοειδίτιδα Hashimoto).
Πηγή: onmed.gr