ΤΟ ΓΝΩΜΙΚΟ της ΗΜΕΡΑΣ , ΣΗΜΕΡΑ 5/10/2021.
ΤΟ ΓΝΩΜΙΚΟ της ΗΜΕΡΑΣ σήμερα 5-10 -2021, που επέλεξε για εσάς η Ρένα Τζωράκη Μανουκάκη στο
ΝΕΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΠΕΡΙΒΟΛΙ.
Αγαπημένες φίλες και φίλοι μου Καλή σας ημέρα!
Σήμερα θα αναρτήσουμε στο ΝΕΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΠΕΡΙΒΟΛΙ ,
το απόφθεγμα της ημέρας με λόγια του Ντιντερό:
"Φυλαχτείτε απ’ αυτόν που λέει ότι τα πράγματα πρέπει να μπουν σε τάξη. Το να βάζεις πράγματα σε τάξη σημαίνει επίσης να θέτεις άλλους ανθρώπους υπό τον έλεγχό σου.
Λίγα λόγια για τον Ντενί Ντιντερό
(Denis Diderot)
(1713 - 1784)
Γάλλος εγκυκλοπαιδιστής,
απ’ τους κυριότερους εκπροσώπους του Διαφωτισμού
Ο Ντενί Ντιντερό (Denis Diderot, γεννήθηκε στις 5 Οκτωβρίου του 1713 & πέθανε στις 31 Ιουλίου του 1784) .
Ήταν Γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας, γιος ενός πλούσιου σιδερά από την πόλη Λανγκρ.
Διδάχθηκε από Ιησουίτες κληρικούς καθώς η οικογένεια του ήθελε να τον κάνει κληρικό, εκείνος αντιτάχθηκε και συνέχισε σπουδές στη νομική σχολή της Σορβόνης, από όπου αποφοίτησε το 1732. Δεν άσκησε ποτέ το επάγγελμα του νομικού μόνο αποφάσισε να γίνει συγγραφέας.
Προτίμησε να ασχοληθεί με γλώσσες, λογοτεχνία, φιλοσοφία και μαθηματικά.
Αυτή του η απόφαση διατάραξε τις σχέσεις με τον πατέρα του, για τα επόμενα δέκα χρόνια έζησε μια μποέμικη ζωή στο Παρίσι, πλουτίζοντας τις γνώσεις και τις εμπειρίες του, γράφοντας και μεταφράζοντας από τα Αγγλικά (πρώτο βιβλίο που μετέφρασε ήταν ‘Η ιστορία της Ελλάδος’).
Το 1743 παντρεύτηκε μια νεαρή πλύστρα ταπεινής καταγωγής και άνευ προίκας με συνέπεια την οριστική αποξένωση από τον πατέρα του. Απέκτησε ένα κορίτσι που επιβίωσε ενώ τρία άλλα παιδιά τους πέθαναν πρόωρα.
Η αδερφή του πέθανε από την σκληρή δουλειά σε ένα μοναστήρι και αυτό ίσως συντέλεσε στην απέχθεια του προς τα μοναστήρια και την θρησκεία. Το 1746 οι «Φιλοσοφικές σκέψεις» καταδικάστηκαν να καούν λόγο του σκεπτικισμού τους, ενώ για το έργο του «Γράμμα σχετικά με τους τυφλούς», οι γαλλικές αρχές που το έκριναν υλιστικό και αθεϊστικό τον έκλεισαν το 1748 στην φυλακή για περίπου ένα χρόνο.
Όταν απελευθερώθηκε ξεκίνησε να ασχολείται εντατικά με την σύνταξη και την διεύθυνση ενός μεγαλόπνοου έργου,της Εγκυκλοπαίδειας. Ένας εκδότης του είχε αναθέσει την μετάφραση της Αγγλικής Κυκλοπαίδειας, εκείνος αποφάσισε να μην περιοριστεί μόνο στους δύο της τόμους αλλά να την επεκτείνει προσθέτοντας όλες τις γνώσεις της εποχής του, έτσι προέκυψε ένα πρωτότυπο μεγαλειώδες έργο που με την βοήθεια φίλων και διανοούμενων από όλη την Ευρώπη διαρκώς γιγαντωνόταν. Το 1751 κυκλοφόρησε ο πρώτος τόμος και το 1765, ύστερα από πολλές αντιξοότητες, προβλήματα, απαγορεύσεις ολοκληρώθηκε και ο 17ος τόμος. Παράλληλα με την ενασχόληση του με αυτό το μεγαλειώδες έργο, δεν σταμάτησε να γράφει φιλοσοφικά βιβλία, δοκίμια, θεατρικά, κριτικές. Σε όλα τα έργα του διέδιδε το πνεύμα του διαφωτισμού, ενάντια στη δεισιδαιμονία και τη θρησκοληψία, παραμένοντας σταθερά άθεος και υλιστής. Στα ύστερα δημοσιεύματά του ασχολήθηκε επίσης με πολιτικά ζητήματα και θεωρείται από τους πνευματικούς πατέρες της επερχόμενης γαλλικής επαναστάσεως.
Από το 1755 είχε ερωτική σχέση με την Σοφί Βολλάν, στην οποία έστειλε πολυάριθμα γράμματα, τα οποία παραμένουν αποκαλυπτικά του φιλοσοφικού του στοχασμού όσο και της καθημερινής ζωής του κύκλου του στο Παρίσι. Πέθανε ξαφνικά στις 30 Ιουλίου του 1784, λίγους μήνες μετά την αγαπημένη του Σοφί.
Ο Ντιντερό αναδείχθηκε σε επιφανή φιλόλογο, φιλόσοφο και συγγραφέα, ήταν εμπνευστής και ηγέτης της προσπάθειας για συγγραφή της "Εγκυκλοπαίδειας"από το 1746 μέχρι το 1780. Σε όλα τα έργα του διέδιδε το πνεύμα του διαφωτισμού, άθεος και υλιστής ο ίδιος, ενάντια στη δεισιδαιμονία και τη θρησκοληψία. Μαζί με τον Βολταίρο και τον Ρουσώ θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Γάλλους συγγραφείς του 18ου αιώνα. Τα μυθιστορήματά του διαβάζονται ακόμα και τον 21ο αιώνα. Έγραψε ακόμα θεατρικά έργα και κριτικές εργασίες.
Η τσαρίνα Αικατερίνη της Ρωσσίας τον κάλεσε να υποβάλει προτάσεις για το εκπαιδευτικό σύστημα της Ρωσσίας και γι'αυτό ο Ντιντερό έμεινε στα χρόνια 1773-74 στην Πετρούπολη. Στα ύστερα δημοσιεύματά του ασχολήθηκε επίσης με πολιτικά ζητήματα και θεωρείται από τους πνευματικούς πατέρες της επερχόμενης (γαλλικής) επαναστάσεως.
Πολύ περισσότερο από ότι ο Ζαν Ζακ Ρουσό και ο Βολτέρος, ο Ντιντερό ενσάρκωνε την πιο προοδευτική πτέρυγα της σκέψης του Διαφωτισμού, μια θέση που προερχόταν από την πεποίθησή του ότι ο σκεπτικισμός για όλα τα θέμα «είναι το πρώτο βήμα προς την αλήθεια.»
Οι συγγραφείς η φήμη των οποίων έχει κάνει τόσο θεαματική «στροφή» μετά τον θάνατό τους σπανίζουν. Ενώ εν ζωή φυλακίστηκε για ορισμένα βιβλία του και αμέσως μετά τον θάνατό του το μεγαλύτερο μέρος του έργου καταχωνιάστηκε ως «αιρετικό» και προκλητικό, σήμερα γνωρίζουμε έναν διαφορετικό Ντιντερό. Από τον 19ο αιώνα, τα «ανακαλυφθέντα» κείμενα άρχισαν να εμπνέουν προσωπικότητες όπως ο Γκαίτε, ο Χέγκελ και ο Νίτσε. Ο Μαρξ τον ανέφερ ως τον αγαπημένο του συγγραφέα. Το ίδιο και ο Φρόιντ που ήταν μεγάλος του θαυμαστής.
Ο Ντιντερό ήταν που είπε ότι αν επιτρέψεις σε ένα παιδί να μεγαλώσει χωρίς καμία εκπαίδευση «εν καιρώ θα συνδυάζει τη λογική νηπίου με τα πάθη ενήλικα και θα στραγγάλιζε τον πατέρα του και θα κοιμόταν με την μητέρα του». Σας θυμίζει κάτι ;
Οι σύγχρονοι αναγνώστες συνεχίζουν να εντυπωσιάζονται από την προθυμία του Ντιντερό να αντιμετωπίσει τόσο το παράλογο όσο και το άβολο, διαπραγματευόμενος συχνά θέματα που οι συνάδελφοί του απέφευγαν. Καταδίκαζε δια βδελυγμίας την υποδούλωση Αφρικανών (έδινε μια φιλοσοφική φωνή στους σκλάβους), προκαλούσε τις αντιλήψεις της εποχής περί θρησκευτικής αγαμίας και επιβεβλημένης αφιέρωσης στον Θεό, ενώ διασκέδαζε με την πιθανότητα ο αγαπημένος του υλισμός ίσως να μας αρνούνταν την ελεύθερη βούληση.
Ένθερμος εμπειριστής, ο Ντιντερό υπερηφανευόταν επίσης ότι αμφέβαλε και για τις δικές του πεποιθήσεις ! Ένας από τους πιο αξιομνημόνευτους εκκεντρικούς ολόκληρης της λογοτεχνίας, μιλούσε προκλητικά με τον τρόπο του για την ομορφιά του κακού, τις χαρές του κοινωνικού παρασιστισμού και το δικαίωμα να αναζητεί κανείς τον εαυτό του όπως επιθυμεί.
H κληρονομιά που άφησε στον σύγχρονο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πολιτισμό έγκειται κυρίως στο ότι δίδασκε, στο πνεύμα του Διαφωτισμού, το δικαίωμα του ατόμου να καθορίζει την πορεία της ζωής του. Βέβαια, το είδος της ελευθερίας που περιέγραψε διαφέρει σημαντικά από τη σημερινή κατανόηση της ελευθερίας. Το μήνυμά του αφορούσε στην διανοητική χειραφέτηση από τις δεδομένες αυθεντίες (θρησκευτικές, πολιτικές, κοινωνικές) και κυρίως υπέρ του γενικότερου συμφέροντος της κοινωνίας.φυλακίστηκε για ορισμένα βιβλία του ενώ αμέσως μετά τον θάνατό του το μεγαλύτερο μέρος του έργου καλύφθηκε από σκοτάδι καθώς χαρακτηρίστηκε ως αιρετικό και προκλητικό.
Έχει τονίσει :
Φυλαχτείτε απ’ αυτόν που λέει ότι τα πράγματα πρέπει να μπουν σε τάξη. Το να βάζεις πράγματα σε τάξη σημαίνει επίσης να θέτεις άλλους ανθρώπους υπό τον έλεγχό σου.
Η αμφιβολία είναι το πρώτο βήμα στον δρόμο της φιλοσοφίας.
Η απλότητα είναι μία από τις βασικές ιδιότητες της ομορφιάς, είναι αναπόσπαστη ένδειξη της υψηλοφροσύνης.
